Historia

Wg „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, (Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914) „”Przytoczna” (niem. Prittisch), położona 13 km na wschód od Skwierzyny i 5 km od lewego brzegu Warty, (…) przy trakcie poznańsko berlińskim. W Przytoczni były 2 kościoły, fabryka syropu i 5 gorzelni. Kościół katolicki istniał przed 1510 rokiem; podczas reformacji zabrany przez protestantów, wrócił następnie do katolików. Zniszczony pożarem, przyłączony został do parafii w Goraju, którego filią był aż do r. 1754. Około tego czasu Jędrzej Wysogota Zakrzewski, kasztelan kaliski, wzniósł nowy kościół i wyrobił przywrócenie parafii. (…). Szkoła i szpital istniały około 1640 r. (…) Kościół protestancki stał już przed rokiem 1733. (…) Pod koniec zeszłego wieku była Przytoczna miasteczkiem, w którym odbywało się 5 jarmarków dorocznie”.

Dzisiejsza Przytoczna to dość duża wieś, której początki istnienia datuje się na XIII wiek. Jest malowniczo położona między dwoma jeziorami Przytoczono i Nadolnym, na żyznych ziemiach. Do dzisiaj zachował się jej pierwotny układ gęstej zabudowy z wąskimi uliczkami i starymi murami opasującymi gospodarstwa.

W XIX w. pojawia się nazwa Przytoczna lub Przytocznia. Niemiecka nazwa Prittisch jest pochodną polskiej nazwy.

Pierwszy zapis historyczny o Przytocznej pochodzi z królewskich list podatkowych z roku 1581. Prawdopodobnie miejscowość powstała wcześniej w XIII w. W średniowieczu była znacznym ośrodkiem, skoro zlokalizowano tu jedną z większych parafii. W Przytocznej istniały trzy kościoły – katolicki, ewangelicki i nowoapostolski. Pierwszy budynek kościoła katolickiego zbudowano z drewna w 1740 r. Dzisiejsza, neoromańska budowla pochodzi z 1870 r. Do dziś jej wysoka wieża góruje nad okolicą. Pierwszy kościół ewangelicki zbudowano z drewna w 1600 r, przetrwał do pożaru w 1673 r. W 1856 r. zbudowano kościół murowany, który w latach 1971-1977 przebudowano na dom kultury.

Właścicielami Przytocznej wg najstarszych źródeł był m.in. Swantomir Przetoczsky i Przetoccy.

Pod koniec XVIII w. Przytoczna uzyskała prawa miejskie, które wygasły w czasie rozbiorów. W II połowie XVIII w. został wzniesiony pałac w stylu barokowym, rozbudowany w I połowie XX wieku. Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Przytoczna i okolice znalazły się pod panowaniem Prus. W latach 1807-1815 miejscowość ta należała do Księstwa Warszawskiego. Oprócz folwarku istniało 50 gospodarstw rolnych, kilka warsztatów rzemieślniczych, dwa duże i kilka małych sklepów. Przed wojną we wsi działały dwie szkoły (katolicka i ewangelicka), które połączono w 1939 r. Wieś posiadała gabinet lekarski i weterynaryjny.

Ważną funkcję spełniała stacja kolejowa. Ze względu na walory krajobrazowe i zdrowotne umieszczono Przytoczną w 1936 r. na liście miejscowości wypoczynkowych – kurortów. Do 1945 r. pozostawała w granicach Rzeszy Niemieckiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości weszła w skład państwa polskiego.

W 1947r. powstała w Przytocznej Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” z siedzibą przy ul. Głównej, jej punkty i sklepy rozlokowane są we wszystkich wioskach gminy.

Od 1950 r. rozpoczyna się historia gospodarstw zaliczanych do Zespołu PGR „Goraj”. Wysoki poziom produkcji oraz perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa wpłynęły na przyznanie w 1969 r. statusu Kombinatu. Przedsiębiorstwo łącznie z zakładami usługowymi stanowiło dominujący w gminie rynek pracy.

W 1961 r. na bazie Punktu Kasowego BS w Skwierzynie powołany został Samodzielny Bank Spółdzielczy.

W czerwcu 1967 r. bank wprowadził się do nowego budynku przy ul. Głównej, gdzie mieści się do dnia dzisiejszego.

Po oddaniu do użytku domu kultury ożywiła się działalność kulturalna. Od 1978 r. organizowano „Ogólnopolski Przegląd Dorobku Kulturalnego Wsi” i „Rock nad Bagnem”.

W 1974 r. oddano do użytku stadion sportowy i przedszkole.

W 1945 r. działalność rozpoczęła szkoła podstawowa.

W latach 1954-1955 wybudowano budynek szkolny, w którym od 1999 r. mieści się Gimnazjum w Przytocznej.

W 1996 r. dzieci rozpoczęły naukę w nowym budynku szkoły przy ulicy J. Bosko, gdzie obecnie znajduje się szkoła podstawowa.

Ochotnicza Straż Pożarna w Przytocznej powstała w 1945 r. Na terenie gminy funkcjonuje obecnie 6 jednostek: w Przytocznej, Rokitnie, Nowej Niedrzwicy, Goraju, Dębówku i Chełmsku.

Na terenie gminy działają Koła Wędkarskie PZW w Przytocznej i Wierzbnie zrzeszające setki członków.

Od 1960 r. swoją działalność prowadzi Koło Łowieckie „Żuraw” liczące 66 myśliwych.

Przytoczna słynie z cyklicznych imprez artystycznych i sportowych. W gminie naszej od 58 lat działa Klub.

W 1946 Powstaje Ludowy Zespół Sportowy Tęcza Przytoczna. W 1972 Zapada decyzja o połączeniu klubów piłkarskich z terenu Gminy Przytoczna, powstaje Zakładowy Klub Sportowy Zjednoczeni.

Od 20 lat odbywa się masowy bieg im. Tomasza Hopfera, gromadzący na stadionie setki osób. Od 1993 r. organizowany jest wyścig pod hasłem, „Szukamy kolarskich talentów” oraz Mistrzostwa Polski w kolarstwie. W roku 1996 powstał Uczniowski Klub Sportowy „”skra”. Zawodnicy tego klubu zdobywali medale Mistrzostw Polski, reprezentowali nasz kraj na Mistrzostwach Świata i Europy. Najmłodszym klubem, powstałym w 2001 r. jest UKS „Tęcza”, który działa przy Gimnazjum w Przytocznej, gdzie prężnie rozwijają się 2 sekcje – piłki nożnej i lekkoatletyczna.

W 2002 r. odsłonięto na cmentarzu komunalnym pomnik ku czci mieszkańców, którzy żyli na tej ziemi przed 1939 r.

Od 1984 r. organizowany jest Festiwal Piosenki Dziecięcej, a od 1999 r. Dom Kultury jest organizatorem Powiatowego Festiwalu Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej. Studio Piosenki działające przy Domu Kultury wypromowało wielu laureatów konkursów wojewódzkich i ogólnopolskich. W 2004 r. oddano do użytku halę sportową przy gimnazjum.

Przy gimnazjum w Przytocznej zbudowano kompleks wielofunkcyjnych boisk sportowych budowanych w ramach rządowego programu „Orlik 2012 – Moje boisko” .

Hala sportowa o rozmiarach 44 x 28 z pełnowymiarowymi boiskami do piłki siatkowej, ręcznej, koszykówki, tenisa ziemnego; mieści 250 miejsc siedzących. W skład boiska „Orlik 2012” wchodzą boiska o sztucznej nawierzchni do piłki nożnej, ręcznej, siatkowej i koszykowej a także bieżnia i skocznia w dal.